जीतसागर जी.एम.
दाङ, ११ पुुस | स्थानीय तहहरुले सञ्चालनमा ल्याएको कम्प्युटर सफ्टवेयर सुत्र ‘ह्याक’ भएपछि आर्थिक कारोबारको काम काजमा समस्या परेको छ । महालेखा परीक्षण कार्यालयले विकसित गरेको सफ्टवेयर स्थानीय सुरक्षित कोष व्यवस्थापन प्रणाली (सुत्र) अचानक ह्याक हुँदा स्थानीय तहमा सफ्टवयरमार्फत हुने आर्थिक गतिविधिका सम्पूर्ण कामकाज ठप्प भएका छन् । शुक्रबार बिहान अकस्मात् सुत्र चल्न छाडेपछि भुक्तानी लगायत अर्थसंग सम्बन्धित सम्पूर्ण काम ठप्प भएको तुलसीपुर उपमहानगरपालिका लेखा अधिकृत बासुदेव अधिकारीले बताए ।
‘सफ्टवयरमार्फत हुने सम्पूर्ण कामहरु बन्द भएका छन्, खै अब १÷२ दिनमै हुन्छ की भन्ने केन्द्रबाट खबर आएको छ ’ उनले भने–‘ देशभरी नै यो समस्या आएकाले समाधान होला भन्ने आशा छ ।’ तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा बिहिबार १० पुससम्म झण्डै २५ वटा भुक्तानीका कामहरु रोकिएको उनले बताए । ‘भुक्तानमात्रै २५ वटासम्म रोकिएको छ, सफ्टवयरमार्फत हुने काम झण्डै २ सयको हाराहारीमा छन्’ उनले भने–‘अर्को चिन्ता त के छ भने अरु डाटा पनि जाने सम्भावना हुन्छ ।’
शुक्रबार सुत्र बिग्रेपछि कम्प्युटर सरकारी लेखा प्रणाली अनुसार चल्ने सबै स्थानीयतहको आर्थिक गतिबिधिमा अवरोध आएको हो । सुत्र ह्याक भएपछि स्थानीय तहका सबै आर्थिक गतिबिधि ठप्प भएको स्थानीयतहहरुले जनाएका छन् । घोराही उपमहानगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत ऋषिराम केसीले शुक्रबारदेखि नचलेको सुत्र अझै सञ्चालनमा नआउँदा नगरको आर्थिक गतिविधि ठप्प भएको बताए ।
उनले अहिले भुक्तानीको त्यति धेरै चाप नभए पनि धरौटी फिर्ता, विभिन्न योजनाहरुको पेश्की तथा नियमित कार्यालय सञ्चालनका भुक्तानीहरु प्रभावित भएको बताए ।
शान्तिनगर गाँउपालिकाका लेखा अधिकृत लेखा भण्डारीले सुत्र ह्याक भएका कारण आर्थिक गतिबिधि ठप्प भएको र भौतिक संरचना निर्माणका योजनाहरु प्रभावित भएको बताइन् । नियमित कामकाजका भुक्तानी रोकिदा ठूलो समस्या नभए पनि महत्वपूर्ण योजनाहरु सुत्र ह्याक भएपछि प्रभावित भएको अधिकृत भण्डारीले बताइन् ।
उनले धेरै मेहनेत गरेर प्रविष्ट (इन्ट्री) गरेको विवरण (डाटा) सबै उडेकाले आर्थिक गतिबिधिको विवरण गुमेको बताइन् । ‘गतविगत वर्षहरुको आर्थिक विवरणसँगै चालु वर्ष साउनदेखिका सबै विवरण इन्ट्री थियो’ लेखा अधिकृत भण्डारीले भनिन् ‘सिस्टम नै ह्याक हुँदा कार्तिक ११ पछि अपडेट गरिएका सबै डाटा डिलेट भएछन् । अब फेरि इन्ट्री गर्न धेरै झन्झट हुन्छ ।’
शान्तिनगरसंगै दाङका सबै स्थानीय तहमा पनि सुत्र नचल्दा विकास निर्माणका काम प्रभावित भएको छ । बबई गाँउपालिका, दंगिशरण गाँउपालिका, बंगलाचुली गाउँपालिका, राप्ती गाउँपालिका, गढवा गाँउपालिका, राजपुर गाउँपालिकामा पनि सुत्र सफ्टवयरमार्फत हुने सबै काम ठप्प भएका छन् । सफ्टवयर संचालनमा नआउँदा लमही नगरपालिकामा पनि अर्थ संग सरोकार राख्ने सम्पूर्ण कामकाज ठप्प भएको नगरपालिकाका लेखा अधिकृत गौरब लामिछानेले बताए ।
‘भिडभाड हुने समय त होइन्, तैपनि भुक्तानी लगायतका कामहरु रोकिएका छन्, उनले भने –‘त्यो भन्दा त अझ पहिले इन्ट्री गरेको विवरण हराउने खतराले चिन्तित बनाएको छ ।’ उनले सफ्टवयरले काम नगर्दा सबै कागजात टेवलमै थन्किएको बताए । ‘कम्प्युटर प्रणालीमार्फत हुने काम हातले गरेर पनि नहुने, सफ्टवयरमा काम गर्ने बानी परिसेकेका छौँ, उनले भने–‘ सफ्टवयरमा सजिलो पनि हुन्छ , कहिले सम्म सफ्टवयर बन्ने हो, केन्द्रबाट त १÷२ दिनमामा हुन्छ भन्ने खबर आएको छ तर निश्चित छैन् ।
सफ्टवयर ह्याक हुँदा नगरपालिकामा टाढा–टाढाबाट आउने सेवाग्राही बढी समस्यामा पर्ने गरेको उनले बताए । ‘भुक्तानीका लागि टाढाबाट आउने सेवाग्राहीलाई समस्या परेको छ, लगातार फोन गरिरहनुभएको छ उनले भने–‘ धेरै भुक्तानी पेन्डीङमै छन् ।’